ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ ΣΤΗ ...ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ

Ομιλία ΥΠΕΞ Ν. Κοτζιά στην πρώτη 

συνεδρίαση των μελών των 

Κοινοβουλευτικών Ομάδων Φιλίας 

για την ισχυροποίηση και την 

ανάδειξη του ρόλου της 

Κοινοβουλευτικής Διπλωματίας 

Οι βουλευτές, μεγάλα στουρνάρια στα της διπλωματίας, ..εκπαιδεύονται από τον ΥΠΕΞ κ. Νίκο Κοτζιά

Το πρώτο ΜΑΘΗΜΑ δόηθκε προχθές. Ο προφέσσορ είπε τα εξής:

Ξέρουμε ότι το Κοινοβούλιο στηρίζεται στην αρχή της Συμπολίτευσης και της Αντιπολίτευσης. Αυτές εδώ οι Επιτροπές στηρίζονται στην αρχή των κοινών εθνικών μας συμφερόντων –στο βαθμό που το πετυχαίνουμε-, της κοινής μας αντίληψης για την εξωτερική πολιτική και για τον έξω κόσμο και την προσπάθεια όσο το δυνατόν καλύτερης εκπλήρωσης των κοινών στόχων στον κοινό παρονομαστή που μπορούμε να βρούμε.

Ευχαριστώ πάρα πολύ για την πρόσκληση. Ελπίζω να σας φανώ σήμερα χρήσιμος. Ελπίζω όμως πολύ περισσότερο το Υπουργείο μας να σας φανεί χρήσιμο στη διάρκεια των επόμενων ετών -και μετά από σήμερα, βέβαια, πιο ενισχυμένα- και να συμβάλει, να βοηθήσει με κείμενα και σκέψεις στη σπουδαία δράση που αναλαμβάνετε.

Το Υπουργείο Εξωτερικών έχει, όπως ξέρετε, τέσσερις Υπουργούς αυτή την περίοδο. Έχει εκατοντάδες άξιους διπλωμάτες, αλλά για μένα οι Βουλευτές μας και οι Βουλευτικές Επιτροπές Φιλίας με τρίτα κράτη είναι σαν να διαθέτουμε τριακόσιους Υπουργούς Κοινοβουλευτικής Διπλωματίας και πολύ περισσότερες φωνές από ό,τι μπορούμε εμείς να οργανώσουμε.

Ξέρετε ότι τον 19ο αιώνα δεν είχε αναπτυχθεί η διπλωματία των Κοινοβουλίων. Ήταν κυρίως μια διπλωματία των λεγόμενων Συνελεύσεων, μέχρι να διαμορφωθεί η Κοινωνία των Εθνών που πρώτη συγκρότησε θεσμικά μια διπλωματική συνέλευση, προκειμένου να έχουν φωνή και τα Κοινοβούλια. Μέχρι και σήμερα υπάρχει η ανάγκη δημιουργίας και συγκρότησης Συνελεύσεων Κοινοβουλευτικών στους διεθνείς και περιφερειακούς Οργανισμούς. Σε ορισμένους υπάρχουν. Ορισμένοι εξαιρετικοί ακαδημαϊκοί συνάδελφοί μου, όπως ο Ντέιβιντ Χελντ, έχουν προτείνει ως δεύτερο μηχανισμό λήψης αποφάσεων στον ΟΗΕ, παραδείγματος χάριν, δίπλα στη Γενική Συνέλευση, μια Γενική Συνέλευση αποτελούμενη από εκπροσώπους Κοινοβουλίων. Ξέρετε ότι παλιά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πριν διαμορφωθεί με εκλογική διαδικασία το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η συγκρότησή του ήταν από εκπροσώπους των εθνικών κοινοβουλίων.

Από εκείνη την αρχική εποχή της Κοινωνίας των Εθνών, την αρχική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουμε τη δημιουργία Κοινοβουλευτικών Επιτροπών στα περισσότερα Κοινοβούλια του κόσμου. Έχουμε Επιτροπές, οι οποίες συνομιλούν μεταξύ τους αλλά και με τα Υπουργεία. Παίζουν πολύ μεγάλο ρόλο αυτές οι επιτροπές στην ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων. Και για μένα, από τη σκοπιά που βλέπω τη λειτουργία της εξωτερικής πολιτικής, είναι σημαντικό.

Οι Κοινοβουλευτικές Συνελεύσεις των Διεθνών Οργανισμών, οι Επιτροπές Κοινοβουλευτικής Φιλίας ανάμεσα σε κράτη -δυο κατά κανόνα, αλλά εγώ θα σας προτείνω και πολυμερείς επιτροπές στη συνέχεια- δίνει τη δυνατότητα να γνωριστούν περισσότεροι άνθρωποι, σοβαροί και πολιτικοποιημένοι ασφαλώς, να αναπτύξουν προσωπικές σχέσεις και να μιλήσουν για πράγματα που καμιά φορά είναι και δύσκολο να πουν μεταξύ τους οι Υπουργοί. Δηλαδή, η δυνατότητα συζήτησης, το να τεθούν ορισμένα θέματα φιλικά αλλά ευθέως, είναι πάρα πολύ μεγάλη και στις Κοινοβουλευτικές Συνελεύσεις των Διεθνών Οργανισμών και στις Διακοινοβουλευτικές Συνελεύσεις.

Σήμερα βέβαια είμαστε σε άλλη εποχή από τότε που εμφανίστηκαν οι Συνελεύσεις του 19ου ή οι πρώτες Διακοινοβουλευτικές Επιτροπές του 20ου αιώνα. Ξέρετε ότι σε αυτό που ονομάζουμε διεθνοποίηση -εγώ υιοθετώ τον όρο παγκοσμιοποίηση- έχουμε μια πολύ σύνθετη διπλωματία. Η διπλωματία δεν είναι πια απλώς ανάμεσα σε δυο κράτη. Αν συνομιλήσετε με παλιούς διπλωμάτες, θα σας πουν «Εμείς δεν ταξιδεύαμε τόσο. Εμείς κάναμε ένα ταξίδι κάθε δύο, τρεις, έξι μήνες», ενώ εγώ, ας πούμε, μόνο την επόμενη εβδομάδα έχω οκτώ πτήσεις σε διαφορετικές χώρες, μαζί βέβαια και με διπλωμάτες που είτε ακολουθούν ή κάνουν τα δικά τους ταξίδια.

Το δεύτερο που έχουμε είναι ότι πέρα από την εντατικοποίηση των διπλωματικών επαφών, έχουμε πάρα πολλούς παίκτες. Ανάμεσα σε αυτούς, κατά τη γνώμη μου, μετά τον κεντρικό κρατικό μηχανισμό «Πρόεδρος – Πρωθυπουργός - Υπουργεία», ο πιο σημαντικός είναι η Βουλή.

Η Βουλή έχει, κατά τη γνώμη μου, ένα διαμεσολαβητικό ρόλο ανάμεσα στα αιτήματα των κινημάτων, των ακτιβιστών, της κοινωνίας των πολιτών, των κοινωνικών οργανώσεων, των ενδιάμεσων οργανώσεων και το Υπουργείο Εξωτερικών, στο οποίο η έκφραση γνώμης γίνεται πάντα με τον τρόπο που αυστηρά αντιλαμβάνεται τα κρατικά συμφέροντα, δεν μπορεί επομένως να λειτουργεί ακριβώς στη βάση των αντιλήψεων κινημάτων και ακτιβιστών.

Κατά τη γνώμη μου, εκείνος ο φορέας που διαμεσολαβεί ανάμεσα στην κοινωνία, στη διάθεσή της για δράση, για έκφραση γνώμης και στον σκληρό πυρήνα του κράτους είναι, ακριβώς, η Βουλή. Ο ρόλος της Βουλής για εμάς αναπτύσσεται, επίσης, πάρα πολύ, όχι μόνο επειδή αυξάνει τη θεματολογία και έχει ένα ιδιαίτερο ρόλο ως παίκτης, αλλά γιατί σήμερα σε έναν βαθμό περιορίζονται οι σχέσεις εσωτερικού - εξωτερικού.

Θα σας φέρω ένα παράδειγμα χωρίς να θέλω να ανοίξω κάποιο θέμα. Παραδείγματος χάρη, ξέρετε ότι η Ελληνική Πολιτεία απαιτεί ότι η όποια ονομασία αναλάβει η γείτονά μας η βόρεια, η FYROM, θα πρέπει να είναι δια πάσα χρήση, για εξωτερική και για εσωτερική. Ξέρετε ότι εκείνοι νομίζουν ότι μπορούν να τα διαχωρίσουν. Όμως, εάν τα δείτε πρακτικά, αυτά δεν διαχωρίζονται. Η γείτονα βόρεια χώρα έχει, παραδείγματος χάρη, δύο εκατομμύρια αυτοκίνητα, εκ των οποίων το ενάμισι εκατομμύριο ταξιδεύει στο εξωτερικό. Στην Ευρώπη, παραδείγματος χάρη, κινούμαστε με ταυτότητες με λατινικά χαρακτηριστικά. Οι ταυτότητες είναι εσωτερικό έγγραφο και όμως έχει γίνει διεθνές έγγραφο. Ή σήμερα στην εποχή των αυξημένων μεταπτυχιακών, οι εθνικοί τίτλοι σπουδών χρησιμοποιούνται για την παραπέρα βαθμίδα σπουδών, σε μεγάλο βαθμό στο διεθνή χώρο.

Άρα, θέλω να πω ότι η σχέση εσωτερικής πολιτικής - εξωτερικής πολιτικής, εσωτερικών συμβολισμών - εξωτερικών συμβολισμών είναι άρρηκτα δεμένη η μια με την άλλη, δεν διαχωρίζονται με τον τρόπο που διαχωρίζονταν παλιά και, κατά προέκταση, ο ρόλος ενός εθνικού Κοινοβουλίου δεν είναι πια απλώς στο εσωτερικό και παρεμπιπτόντως μόνο στις διεθνείς σχέσεις, αλλά οι διεθνείς σχέσεις αναβαθμίζονται όλο και περισσότερο και η σημασία του Κοινοβουλίου για εμάς μεγαλώνει. Και μεγαλώνει και η δημόσια διπλωματία και η Κοινοβουλευτική Διπλωματία και η διπλωματία των πολιτών που συνδέεται με τη Βουλή.

Αυτό που θέλω να πω είναι ότι σε μια περίοδο που ενισχύεται ο ρόλος και η σημασία της εξωτερικής πολιτικής, ενισχύεται και αναβαθμίζεται ο ρόλος του μεγάλου παίκτη της εξωτερικής πολιτικής που είναι κατά τη γνώμη μας το Κοινοβούλιο και ιδιαίτερα οι συγκεκριμένες επιτροπές, οι δεκάδες Επιτροπές που έχετε δημιουργήσει για διακοινοβουλευτικές επαφές.

Κατά τη γνώμη μας, τα Κοινοβούλια κάνουν εξωτερική πολιτική και οφείλουν να κάνουν εξωτερική πολιτική και να δημιουργούν δίκτυα φιλίας και διασύνδεσης και να αναλαμβάνουν και ρόλο συντονισμού. Επίσης, όμως, πιστεύουμε -και πιστεύω προσωπικά- ότι το Κοινοβούλιο έχει πάρα πολλές λειτουργίες σε σχέση με την εξωτερική πολιτική. Ελέγχει την εσωτερική πολιτική του πυρήνα του κρατικού μηχανισμού -δηλαδή Πρωθυπουργό και Υπουργείο Εξωτερικών και άλλα Υπουργεία που παίζουν και αυτά ρόλο στην εξωτερική πολιτική-, στηρίζει, στο βαθμό που θέλει, την επίσημη εξωτερική πολιτική, διαμορφώνει όμως και τον δικό του τρόπο να κάνει εξωτερική πολιτική.

Εγώ νομίζω ότι πρέπει να προφυλάξουμε πάρα πολύ την αυτονομία και την ενιαία έκφραση αυτών των Κοινοβουλευτικών Επιτροπών στις διεθνείς εξωτερικές πολιτικές, λαμβάνοντας βέβαια υπ’ όψιν, όχι αγνοώντας, αλλά ούτε υποτασσόμενοι, τη σημασία αυτών των όποιων θέσεων έχουμε.

Πιστεύω, επίσης, ότι τα Κοινοβούλια μπορούν να γίνουν φορείς έκφρασης αυτών που ονομάζουμε εμείς εθνικά θέματα. Οι Κινέζοι τα λένε θέματα πυρήνα εξωτερικής πολιτικής. Υπάρχουν διάφορες ονομασίες, αλλά αυτός ο όρος έχει καθιερωθεί. Θα μπορούσε κανείς να πει τα άμεσα ζητήματα που έχουμε στον περίγυρό μας.

Θέλω, όμως, ταυτόχρονα, να σας πω ότι η πείρα μου είναι -και όσα έχω μελετήσει και δεν είμαι πολύ ειδικός- από τα άλλα Κοινοβούλια ότι έχει σημασία να μην βάζετε στενά θέματα που ενδιαφέρουν τη χώρα μας. Στην εξωτερική πολιτική για να αναπτύξεις και να αποκτήσεις έναν ρόλο, έχει μεγάλη σημασία να υπερασπίζεσαι γενικές αρχές, πανανθρώπινες αξίες, να είσαι αλληλέγγυος με τις ανάγκες του καθημερινού πολίτη που ζει στον κόσμο, να λαμβάνεις υπ’ όψιν σου λαούς που παλεύουν για στοιχειώδη δικαιώματα ή για την ικανοποίηση στοιχειωδών αναγκών. Στο βαθμό που υιοθετεί κανείς και παλεύει για ευρύτερη γκάμα ζητημάτων, γίνεται πιο πειστικός και γι’ αυτά που θέλει να εκφράσει όσον αφορά τη δική του χώρα.

Αυτό σημαίνει ότι, ασφαλώς, ως Υπουργός Εξωτερικών θα είμαι πάντα ευτυχής αν οι Επιτροπές σας στηρίζουν τις αντιλήψεις μας για την εξωτερική πολιτική, αλλά θα είμαι εξίσου ευτυχής αν μάθω από εσάς, γιατί εσείς έχετε μια άλλη οπτική γωνία, είστε πιο κοντά στην κοινωνία, συναντιέστε με άλλου είδους προσωπικότητες και κοινωνικούς φορείς κατά την εξάσκηση των καθηκόντων αυτών των Επιτροπών που ίδρυσε η Βουλή και κατά προέκταση έχετε να μας πείτε, επίσης, πάρα πολλά. Δηλαδή, στο βαθμό που είναι δυνατόν, να έχουμε τις εμπειρίες σας, τις ανησυχίες και αγωνίες σας και μακάρι να μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε σωστά, θα είμαστε κι εμείς κερδισμένοι.

Θέλω, λοιπόν, να πω ότι έχουμε μια αλληλουχία και αλληλεπίδραση στην εξωτερική πολιτική, διατηρώντας βέβαια τον ιδιαίτερο ρόλο του Υπουργείου Εξωτερικών. Πιστεύω ότι οι Επιτροπές σας πρέπει να είναι αυτόνομες, αλλά να βοηθούνται από το Υπουργείο Εξωτερικών και να διατηρούν την ιδιαιτερότητά τους, που μόλις περιέγραψα. Διότι, όπως είπα, το βασικό μου σχήμα είναι κοινωνία πολιτών, κοινωνικές οργανώσεις, ακτιβιστές. Πάνω ή δίπλα ή κάτω, όπως θέλετε, δεν με ενδιαφέρει η γεωγραφία του σχήματος, είναι το κεντρικό Υπουργείο Εξωτερικών και βέβαια ο Πρωθυπουργός, τις εντολές του οποίου ακολουθεί το Υπουργείο Εξωτερικών, και ανάμεσα σε αυτά υπάρχει η Βουλή που διαμεσολαβεί.

Και μην ξεχνάμε ότι από τη φύση των δραστηριοτήτων, η Βουλή είναι ένα βαθύτατα δημοκρατικό όργανο και έχει μια βαθύτατα δημοκρατική λειτουργία, καθώς προέχουν οι ατομικές και κομματικές γνώμες, κάτι που σε ένα Υπουργείο Εξωτερικών δεν συμβαίνει. Γι’ αυτό γίνονται πιο εύκολες ορισμένες συζητήσεις ανάμεσα σε Βουλευτές και την κοινωνία.

Τώρα, είμαι ευτυχής –και το λέω και ως Βουλευτής- που με το νέο Προεδρείο της Βουλής ξεκινάνε αυτές οι Κοινοβουλευτικές Ομάδες που εμείς τις ζητούσαμε -τουλάχιστον εγώ- από την αρχή του χρόνου να δραστηριοποιηθούν. Είναι Κοινοβουλευτικές Ομάδες, στις οποίες έχετε ιεραρχήσει, διά της συμμετοχής σας, τους τομείς ενδιαφέροντος με τον ίδιο τρόπο που κι εγώ θα ιεραρχούσα. Δηλαδή οι μεγαλύτερες ομάδες είναι η Κίνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, βασικοί παίκτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Σερβία, η Τουρκία και άλλες χώρες της περιοχής. Για τις χώρες που είναι πιο απομακρυσμένες από εμάς, είδα ότι φτάνουν έως και τρία μόνο μέλη. Αυτές οι ομάδες φιλίας μπορούν να καταγράφουν ζητήματα που έχουμε με άλλες χώρες και να βοηθούν στην αναβάθμιση της εξωτερικής μας πολιτικής. Επίσης, μπορούν να μας ανοίγουν δρόμους σχέσεων με χώρες που δεν έχουμε εντατικές σχέσεις ή δεν τις φροντίζουμε επαρκώς εμείς, εγκλωβισμένοι στην καθημερινότητα των προβλημάτων μας. Ο εντοπισμός του ενδιαφέροντος μιας χώρας που δεν έχουμε εντατικές σχέσεις σήμερα, από εσάς, θα είναι επίσης ένα κέρδος για εμάς. Και μπορείτε, επειδή είναι πιο εύκολο για τους Βουλευτές -μέσω των Κοινοβουλευτικών σας αποστολών-, να μας βοηθάτε να ανιχνεύσουμε τις προθέσεις και τις διαθέσεις τρίτων, σημαντικών για εμάς κρατών, στα μεγάλα μας εθνικά ζητήματα ή σε προβλήματα που ονομάζουμε παγκόσμια.

Δεν μιλάνε οι Υπουργοί Εξωτερικών παρά λίγοι -εγώ το συνηθίζω τουλάχιστον στα όργανα που συμμετέχω διεθνώς, αλλά δεν το κάνουν όλοι- με τη γλώσσα της ευθείας, της αλήθειας και της σαφήνειας, αλλά με ένα διπλωματικό τρόπο. Καμιά φορά η αποκωδικοποίησή τους μπορεί να γίνει μέσω των βουλευτικών επαφών που εσείς θα έχετε.

Τώρα, πρακτικά, πιστεύω ότι αυτές οι Επιτροπές έχουν την αμέριστη βοήθεια και πρέπει να έχουν την αμέριστη βοήθεια του Υπουργείου Εξωτερικών. Νομίζω ότι θα μπορούσαμε στην πορεία να διαμορφώσουμε ιδιαίτερες σχέσεις ανάμεσα στον Πρόεδρο ή στο Προεδρείο κάθε Επιτροπής και -αν είναι δυνατόν ή αν είναι ανάγκη- άλλων Βουλευτών, με την αντίστοιχη Διεύθυνση του Υπουργείου Εξωτερικών.

Είναι ολοφάνερο ότι το Υπουργείο Εξωτερικών βοηθά και μέσω των Διευθύνσεών του και μέσω των Πρεσβειών του. Κατά συνέπεια, σε κάθε ταξίδι Επιτροπής στο εξωτερικό θα πρέπει να γίνεται μια επαφή με την Πρεσβεία και οι Πρεσβείες μας οφείλουν να βοηθούν κάθε Κοινοβουλευτική εκπροσώπηση και να δίνουν φακέλους με όλα αυτά τα έγγραφα που θεωρούμε ότι είναι απαραίτητα, προκειμένου να επιτύχει μία αποστολή.

Είναι γεγονός ότι υπάρχουν ζητήματα που δεν είναι πάντα προς ευρύτερη δημοσιότητα. Όμως, για ειδικά θέματα, νομίζω ότι μπορεί να υπάρχει έστω και προφορική συνεννόηση για το τι πρέπει κανείς να προσέξει, πού βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις γενικά.

Επιτρέψτε μου να πω ενημερωτικά, μια και βρίσκομαι εδώ, ότι τις τελευταίες ημέρες είχαμε ενδιαφέρουσες εξελίξεις. Συγκροτήσαμε μια καινούργια τριμερή. Η τριμερής είναι ένα ιδιαίτερο θεσμικό σύστημα που έχουμε με δύο τρίτες χώρες. Σήμερα, κατά κανόνα, η δεύτερη χώρα είναι η Κύπρος. Κύπρος και Ελλάδα είναι κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και διαμεσολαβούμε και υπερασπιζόμαστε τα καλώς εννοούμενα συμφέροντα ή αντιλήψεις εταίρων μας. Προσπαθούμε να αναπτύξουμε συστηματικά οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές σχέσεις, ιδιαίτερα πάνω στα περιφερειακά προβλήματα.

Τα συστήματα αυτών των τριμερών είναι πολυσύνθετα. Δηλαδή, το πρώτο επίπεδο είναι των διπλωματικών υπηρεσιακών παραγόντων, το δεύτερο επίπεδο είναι των Γενικών Γραμματέων, το τρίτο επίπεδο είναι των Υπουργών Εξωτερικών και το τέταρτο επίπεδο είναι των Πρωθυπουργών ή των Προέδρων των Κρατών. Πρόσφατα ήταν, για παράδειγμα, ο Πρόεδρος της Αιγύπτου, ο κ. Σίσι.

Τριμερή είχαμε και στο παρελθόν, όπου είχαμε μια συνεργασία με την Αίγυπτο και το Ισραήλ. Ξεκινάμε τώρα μια πιο συστηματική συνεργασία με την Ιορδανία. Έχουμε κάνει τις πρώτες συναντήσεις Γενικών Γραμματέων, Πολιτικών Διευθυντών αλλά και Υπουργών προχθές, τη Δευτέρα. Έχουμε στα υπ’ όψιν μας -έχουμε συμφωνήσει- να προχωρήσουμε σε μια τριμερή με την Παλαιστίνη και, επίσης, με το Λίβανο.

Επίσης, έχουμε συμφωνήσει με τις αραβικές χώρες, με τις οποίες έχουμε τριμερείς, ότι προς το τέλος του χρόνου θα κάνουμε πολυμερείς όλων αυτών των αραβικών κρατών που συμμετέχουν σε τριμερείς γύρω από ζητήματα ασφάλειας και σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Θα είχε ίσως ενδιαφέρον να σκεφτείτε, μήπως, ως ακόλουθο ή ως προάγγελος για μελλοντικές τριμερείς διαμορφώνονταν δίπλα στις διμερείς Επιτροπές Φιλίας, ως καινούργιος θεσμός, και τριμερείς Κοινοβουλευτικές Επιτροπές, οι οποίες θα συνέβαλλαν και θα έδιναν βάθος και, ιδίως, περισσότερο κοινωνικοπολιτικό βάθος, στις τριμερείς που έχουμε ξεκινήσει και αναπτύσσουμε.

Την Κυριακή αργά το βράδυ είχαμε την απαρχή μιας τετραμερούς ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που βρίσκονται στα Βαλκάνια, την Κροατία, τη Βουλγαρία: τη Ρουμανία και την Ελλάδα. Η Κροατία είναι ακόμη σε μια διαδικασία διαμόρφωσης, συγκρότησης της κυβέρνησής της, αλλά συμμετείχαν στη συνάντηση υψηλοί διπλωμάτες. Συμφωνήσαμε να συνεχίσουμε στο άτυπο Συμβούλιο, στο λεγόμενο Gymnich -γιατί σε αυτή την πολιτεία έγινε πρώτη φορά-, στις 5 και 6 Φεβρουαρίου.

Είναι μια πρωτοβουλία μας, που ελπίζω να υλοποιείται όλο και πιο έντονα στο μέλλον, για ένα είδος συνεργασίας τεσσάρων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν διαθέταμε στο παρελθόν, είναι κάτι για το οποίο υπήρχε η προσπάθεια τριμερούς παλιά με Ρουμανία και Βουλγαρία και για κοινές πολιτικές με στόχο τη σταθεροποίηση της Βαλκανικής Χερσονήσου και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Επίσης, έχουμε μια εντατική συνεργασία με την Κύπρο που φαντάζομαι ότι έχει και θα έχει την κοινοβουλευτική της διαμόρφωση με τον δικό της τρόπο. Έχουμε εντατικές επαφές με κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά το κοινοβουλευτικό σύστημα έχει και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και εκεί πρέπει να δει κανείς ακριβώς πώς θα διαχωρίσει τα διμερή ζητήματα, που δεν αφορούν αυστηρά την Ευρωπαϊκή Ένωση, από τα θέματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Είναι πάρα πολύ καλό ότι καταγράφονται ορισμένες χώρες –θα έλεγα δεκαπέντε αυτή την εποχή- με τις οποίες αναπτύσσουμε ιδιαίτερες σχέσεις, όπως είναι παραδείγματος χάρη η Κίνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, όπως είναι η Ρωσία. Έχει μεγάλη σημασία η διερεύνηση και η εντατικοποίηση των σχέσεών μας με αυτές και σε επίπεδο Κοινοβουλευτικών θεσμών. Λέω θεσμών, διότι αυτές –οι περισσότερες- διαθέτουν είτε ιδιόμορφα κοινοβουλευτικά συστήματα, όπως η Λαϊκή Εθνοσυνέλευση με τρεις χιλιάδες Βουλευτές, η οποία συνεδριάζει μία φορά τον χρόνο στην Κίνα είτε διττά θεσμικά συστήματα και υποσυστήματα, όπως είναι το Κοινοβούλιο των ΗΠΑ που διαθέτει τη Γερουσία και τη Βουλή.

Κατά συνέπεια, η παράκλησή μου θα ήταν και προς το Προεδρείο της Βουλής και προς εσάς, πέρα από τις διμερείς Κοινοβουλευτικές συναντήσεις, εάν μπορούσαμε να ανοίξουμε δρόμους ή να ακολουθήσουμε και τις πολυμερείς ειδικές διαδικασίες που ακολουθεί η ελληνική εξωτερική πολιτική και να εκφράζεται και αυτό μέσα από την κοινοβουλευτική διαδικασία.

Ευχαριστώ πάρα πολύ για την προσοχή σας και ελπίζω να γίνω ακόμα σοφότερος από τις παρατηρήσεις σας και σήμερα και στο μέλλον.

Επαναλαμβάνω ότι είναι ένα αντικείμενο, για το οποίο –πέρα βέβαια από τη μία ή άλλη διαφωνία σε πρακτικά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής- έχουμε κοινές αγωνίες και ο ρόλος της Αντιπολίτευσης-Συμπολίτευσης είναι λιγότερο εντατικός και έντονος από ό,τι στη συνήθη Κοινοβουλευτική Ομάδα.

Σας ευχαριστώ πολύ».