Συνέντευξη ΥΠΕΞ Ν. Κοτζιά στην γερμανική εφημερίδα «FRANKFURTER ALLGEMEINE ZEITUNG»
Ο Νίκος Κοτζιάς για την Ευρώπη.
«Μας λείπουν τα
οράματα και οι πραγματικές αξίες».Η πολιτική της λιτότητας θέτει σε κίνδυνο μια ολόκληρη κοινωνία: Από το 2010 και μετά, 7.000 Έλληνες έχουν βάλει τέλος στη ζωή τους και 200.000 έχουν εγκαταλείψει τη χώρα τους. Ο Νίκος Κοτζιάς αναλύει τη δική του εικόνα για τους Έλληνες και τους Ευρωπαίους.
Ερώτηση: Το μυθιστόρημα του Φρίντριχ Ντίρενματ «Ο δικαστής και ο δήμιός του» μας προσέφερε την έξοχη φιγούρα του επιθεωρητή Μπέρλαχ, ενός ανθρώπου έξυπνου, ο οποίος χαίρεται τη ζωή, του αρέσει το καλό κρασί και το καλό φαγητό, όμως είναι άρρωστος, πάσχει από καρκίνο στο στομάχι. Ύστερα από ένα πλούσιο γεύμα, ξαπλώνει βογκώντας στον καναπέ και θέτει το φιλοσοφικό ερώτημα: τι είναι ο άνθρωπος;
Απάντηση: Έρχομαι μόλις από μια συνάντηση με πρεσβευτές από χώρες της Άπω Ανατολής, από την Κίνα και την Ινδία με τους οποίους συζητήσαμε για τα πολλά κοινά σημεία που έχουμε εμείς οι Έλληνες με τους δικούς τους λαούς μέσα από την πορεία του μακρόχρονου πολιτισμού μας. Διότι το θεμελιώδες ερώτημα «τι είναι ο άνθρωπος» εμείς το έχουμε θέσει εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια. Τι είναι αυτό που ωθεί τον άνθρωπο; Και για να συνδέσω το ερώτημα με τη σημερινή κατάσταση στη χώρα μου: τα περασμένα χρόνια, δώσαμε στους ανθρώπους μια μαθηματική διάσταση, τους καταστήσαμε σκλάβους των αριθμών.
Από τη δεκαετία του ’70 ισχύει το πολιτικό πιστεύω «όταν ευημερούν οι αριθμοί ευημερούν και οι άνθρωποι». Οι άλλοι μας βλέπουν ως αριθμούς και παράλληλα αδιαφορούν για τον πραγματικό κόσμο. Το σημαντικότερο για εμάς θα πρέπει να είναι να μη σπάσει η ραχοκοκαλιά του ανθρώπου, να διατηρήσει την υπερηφάνεια του, την αισιοδοξία του και την ελπίδα του.
Ερώτηση: Πώς αποτυπώνεται αυτό στην ελληνική καθημερινότητα;
Απάντηση: Όταν οι τρεις σημαντικότερες ειδήσεις που ακούν οι νέοι μας καθημερινά περιορίζονται στις λέξεις «τιμωρία», «μνημόνιο» και «κυρώσεις», τότε έχουμε σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα.
Όταν λέμε «απαγορεύονται τα όνειρα», τότε υποσκάπτουμε την ηθική μας υπόσταση. Είναι σαν να λέμε με αυτό τον τρόπο στη νεολαία μας ότι τίποτα καλό δεν έχει γίνει ως τώρα, ότι ο δικός μας, ο ελληνικός τρόπος ζωής δεν είχε καμία αξία. Εγώ αντιπαραθέτω το εξής: Οι Γερμανοί μέχρι πρότινος μας θαύμαζαν, αυτό το μεγάλο έθνος με τον σπουδαίο πολιτισμό. Ήταν εκείνοι οι οποίοι μέσω της ελληνικής φιλοσοφίας μας έκαναν και πάλι σημαντικούς. Αυτή ήταν μια πράξη αγάπης μέσα στην ιστορία. Είμαστε όντως χαρούμενοι, αισιόδοξοι και χαιρόμαστε τη ζωή. Θα πρέπει, λοιπόν, αυτή η στάση ζωής να είναι και «αντιπαραγωγική»; Μήπως η οικονομική αγορά φτιάχνει καλύτερους ανθρώπους;
Ερώτηση: Τι μαθαίνουν οι νέοι για την Ευρώπη και για τους γείτονές τους;
Απάντηση: Έχω την αίσθηση ότι τους ταΐζουν με στερεότυπα, λείπουν τα οράματα και οι πραγματικές αξίες. Δεν λέω ότι συγκεκριμένες αποφάσεις, κυρώσεις και μνημόνια δεν θα πρέπει να είναι δουλειά των «πολιτικών οργάνων». Αλλά, η προσέγγιση με τους ανθρώπους δεν πρέπει να περιορίζεται σε αυτά τα όργανα. Εμείς οι Έλληνες δεν χάσαμε κανένα πόλεμο ούτε καταστρέψαμε τη βιομηχανική υποδομή κανενός. Έχουμε όμως διαφθορά και κακούς θεσμούς. Θα πρέπει να εξαλείψουμε το πρώτο, τη διαφθορά και να βελτιώσουμε το δεύτερο, τους θεσμούς.
Ερώτηση: Η οργάνωση «Γιατροί του Κόσμου» διατηρεί παράρτημα στην Αθήνα για αρρώστους οι οποίοι λόγω της ανεργίας δεν έχουν πια ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ούτε μπορούν να πληρώσουν τον γιατρό ή τα φάρμακά τους. Στην αίθουσα αναμονής κρέμεται μια αφίσα που γράφει το ερώτημα «γιατί υπάρχουν άνθρωποι»;
Απάντηση: Για να είναι κανείς ανθρώπινος, θα πρέπει να εξελίξει το ανθρώπινο στοιχείο. Πρόκειται για τον εξανθρωπισμό του ανθρώπου. Ο άνθρωπος αγωνίζεται τελικά για δύο πράγματα: από τη μια θέλει να πραγματοποιήσει μεγαλεπήβολα σχέδια, κάτι να τολμήσει. Κι από την άλλη θέλει να φέρνει σε πέρας μικρά πράγματα. Γονατίζει στην άμμο, στην ακρογιαλιά και χτίζει ένα μικρό λόφο. Έως ότου κάποια στιγμή ένας μόνο κόκκος να μετακινήσει τον λόφο, οπότε τον αφήνει να κυλήσει.
Ερώτηση: Για να πιαστούμε από το παράδειγμα της ματαιότητας ενός λόφου από άμμο: Ο Σίσυφος ήταν ένας ευτυχισμένος άνθρωπος, όπως ισχυρίζεται ο Αλμπέρ Καμύ;
Απάντηση: Μεγαλώνουμε όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με μεγάλα προβλήματα. Αναμετρώμαι με προβλήματα, όχι με ανθρώπους. Το να αναμετριέσαι με ανθρώπους σημαίνει ότι υποβιβάζεις τον άλλο. Αλλά, η επιτακτική ανάγκη του ανθρώπου να καταπιαστεί με κάτι το φαινομενικά αδύνατο, να κάνει τα πράγματα καλύτερα, είναι σίγουρα μια μορφή ευτυχίας.
Ερώτηση: Ο γερμανός συγγραφέας Βίγκλαφ Ντρόστε έχει δώσει σε ένα από τα βιβλία του τον προκλητικό τίτλο «Η αξιοπρέπεια του ανθρώπου είναι πτώση υποτακτική». Πόση αξιοπρέπεια έχει απομείνει στους Έλληνες;
Απάντηση: Ένας άνθρωπος διατηρεί την αξιοπρέπειά του όταν νιώθει ότι δεν κυνηγά πράγματα τα οποία είναι ψεύτικα. Όταν προτάσσει την ανθρώπινη φύση έναντι της ανάγκης. Ένας άνθρωπος έχει αξιοπρέπεια όταν ο άλλος, ο ηττημένος, δεν χρειάζεται να ντρέπεται. Εγώ προσωπικά ντρέπομαι όταν δεν μπορώ να βοηθήσω τους άλλους. Ελπίζω αυτό να το είπα με αξιοπρέπεια.
Ερώτηση: Την Παρασκευή το απόγευμα θα εμφανιστείτε στην Κολωνία με την ιδιότητα του φιλοσόφου. Τι θέμα σας μάλιστα είναι: «Πώς σώζει κανείς ένα λαό;»
Απάντηση: Η λέξη «λαός» μου φαίνεται η ιδανική μεταφορική έννοια για τη δημιουργία μιας νέας χειραφετημένης Ελλάδας. Μιας Ελλάδας που θα βρει το θάρρος επιτέλους να εγερθεί. Μπορεί κανείς να σώσει ένα κράτος, την Ελλάδα, σώζοντας τον λαό της.
Ερώτηση: Η αναρχική ομάδα συγγραφέων «Η αόρατη επιτροπή» υπό τον γάλλο Ζυλιέν Κουπά ανέλυσε πρόσφατα σε ένα δοκίμιό της το οποίο συζητήθηκε εκτενώς και στη Γερμανία ότι «ο λαός» δεν υπάρχει. Με την έννοια ότι δεν υφίσταται ως αντίθετος πόλος της κυβέρνησης γιατί ούτε κυβέρνηση πρέπει να υπάρχει. Τι είναι λοιπόν, ο λαός;
Απάντηση: Η έκφραση αυτής της αποκαλούμενης επιτροπής συγκαταλέγεται στην παράδοση του νεοφιλελεύθερου αναρχισμού. Στην Ελλάδα, η ομάδα αυτή προπαγανδίζει το σύνθημα «εξέγερση ή καταπίεση». Από το 2010 έχουν αυτοκτονήσει στην Ελλάδα 7.000 άνθρωποι. Αυτό αποδεικνύει ότι η απουσία προοπτικής είναι το χειρότερο πράγμα που έχουμε να προσφέρουμε στους ανθρώπους. Από το 2010 έχουν εγκαταλείψει τη χώρα μας 200.000 νέοι άνθρωποι. Κι αυτοί δεν είναι τίποτα αμόρφωτοι νεαροί άντρες, όπως εκείνοι που πήγαιναν παλιότερα στη Γερμανία για να κάνουν τις πιο βαριές χειρωνακτικές εργασίες. Είναι άριστα καταρτισμένοι πτυχιούχοι ανωτάτων σχολών, γιατροί, δικηγόροι, μαθηματικοί. Η εκπαίδευσή τους έχει στοιχίσει στο ελληνικό κράτος 12 δισεκατομμύρια ευρώ. Η Ευρώπη, η Γερμανία, απέκτησε αυτή τη νεολαία δωρεάν. Αυτή είναι το φυσικό μέλλον της Ελλάδας, η παραγωγική νεολαία της χώρας. Εμείς, ο ελληνικός λαός, έχουμε στείλει έξω 14.000 γιατρούς. Η εκπαίδευσή τους στοίχισε τρία δισεκατομμύρια ευρώ. Δεν πρόκειται μόνο για οικονομικές μετατοπίσεις εντός της Ευρώπης, αλλά κυρίως, από ελληνικής σκοπιάς, για μετατοπίσεις ανθρώπων.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΕΝΘΕΤΟ
Ο Νίκος Κοτζιάς γεννήθηκε το 1950 στην Αθήνα. Σπούδασε οικονομικά, πολιτικές επιστήμες, νομικά και ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Έκανε ερευνητική εργασία και δίδαξε στα πανεπιστήμια του Μάρμπουργκ, της Οξφόρδης και του Χάρβαρντ και σήμερα είναι καθηγητής πολιτικής θεωρίας, καθώς και καθηγητής διεθνών και ευρωπαϊκών σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Πειραιά. Από τον περασμένο Ιανουάριο είναι υπουργός εξωτερικών στην ελληνική κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου